Installatie
Jean is in de trein te bezoeken via de smartphone van de reiziger. Het werk is geïnspireerd op een manifest van Jean Tinguely, waarin hij oproept onze horloges weg te gooien en de minuten en uren naast ons neer te leggen. Met de spoorwegtijd werd in 1885 voor het eerst een universele klok geïntroduceerd, die plaatselijke, lokale tijden verving aan boord van de trein. Vandaag treedt Jean op als tijdbewaarder en reisgenoot om ons de (klok)tijd te doen vergeten voor de duur van één reis.
Het is nog steeds mogelijk om het werk te ervaren (alleen voor smartphone) door op de link hieronder te klikken.
Context
Jean is gemaakt in het kader van EUROPALIA Trains & Tracks en in samenwerking met de Nederlandse Spoorwegen. De toegang tot Jean was te vinden via de elektronische billboards op de Nederlandse treinstations en via de informatieschermen in de treinen. Op 22 maart 2022 is het project gelanceerd in de Koninklijke Wachtkamer van Centraal Station Amsterdam. Op 1 februari 2023 keerde Jean terug op de Nederlandse Spoorwegen en werd opnieuw gelanceerd met een lecture performance in de Koninklijke Wachtkamer.
Review
We verdragen het vandaag niet dat iemand zomaar de connectie verbreekt, zelfs niet als het een fictief personage betreft. Een leeg scherm maakt ons angstig, onrustig, onzeker. Door die onzekerheid (en mijn ongeduld) slaag ik er in eerste instantie niet in om jou te begrijpen. Om te begrijpen waartoe je me uitnodigt: niet alleen te dealen met de ander die tegenover mij zit, maar vooral ook met mezelf, met mijn eigen lichaam. Als we zeggen dat we ‘het moment willen grijpen’ bedoelen we eigenlijk: we willen ons lichaam voelen, iets waartoe we, door het helse tempo dat we onszelf opleggen, zelden meer komen. Onze obsessie met de kloktijd leidt in feite tot een tekort aan lichaam. Wat jij voor me vasthoudt is niet de tijd, maar de toestand. Hoe conceptueel dat ook klinkt, de uitwerking is fysiek. Radicaal, ook: je maakt het me simpelweg onmogelijk om mijn lichaam verder te negeren door bijvoorbeeld iemand te appen. Jouw strategie is eenvoudig maar briljant. Je voegt niets toe aan mijn reiservaring, je vult niets in. Je geeft me alleen iets terug. De gelegenheid om niét te renderen. Die gelegenheid grijpen is een daad van verzet.
(fragment van) Evelyne Coussens
In samenwerking
Ehud Neuhaus, Yvonne van Versendaal, Elowise Vandenbroecke, SoAP Maastricht, EUROPALIA Trains & Tracks, Nederlandse Spoorwegen, NMBS, C-TAKT, Workspace Brussels, De Grote Post, Marie-Ève Tesch, Liz Morrison
Getoond
2022 22 mrt – 15 mei Europalia Trains & Tracks, Nederlandse Spoorwegen, NMBS (NL/BE)
2023 31 jan – 12 feb Beyond the Black Box, Nederlandse Spoorwegen (NL)